Panie częściej zmagają się z depresją i lękami. Od narkotyków uzależniona jest większa liczba mężczyzn, jednak to kobietom trudniej wyjść z nałogu. Które jeszcze zaburzenia i choroby psychiczne są bardziej „męskie”, a które „kobiece”?
Pod koniec XIX wieku w Europie opisano przedziwne zjawisko: kobiety bez żadnych przyczyn neurologicznych i organicznych traciły przytomność, chwilowo popadały w stan przypominający paraliż, traciły mowę. Takie zachowania uznawano za symptomy tej samej choroby – histerii. Termin histeria pochodzi do greckiego hystéra – macica. Ówcześni lekarze uważali, że u kobiet macica może wywierać wpływ na pozostałe organy, zwłaszcza na mózg, wywołując wspomniane objawy. Dopiero wiedeński neurolog Zygmunt Freud rozprawił się z tym mitem raz na zawsze – w końcu podobne objawy obserwowano także u mężczyzn. Stopniowo świat naukowy przyjął do wiadomości, że u podłoża histerii leżą konflikty wewnątrzpsychiczne, które ulegają przekształceniu w objawy somatyczne. Histeria jako jednostka chorobowa związana z płcią zniknęła z czasem z podręczników medycznych.
Jednak współcześnie wiele schorzeń uważanych jest za typowo męskie lub typowo kobiece, badacze wskazują także, że często ta sama choroba może manifestować się w różny sposób w zależności od płci chorego. Takie różnice zaobserwować można już w dzieciństwie i wczesnej młodości. Chłopcy częściej ujawniają tzw. objawy uzewnętrznione, czyli skierowane na zewnątrz, w kierunku otoczenia, np. zaburzenia behawioralne. Z tego powodu u chłopców częściej niż u dziewczynek rozpoznaje się zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD). Z kolei u dziewcząt dominują objawy uwewnętrznione, np. dotyczące obniżenia nastroju, niepokoju, lęku. Zresztą u dorosłych wzorzec prezentowania objawów chorób psychicznych jest podobny.
Badanie przeprowadzone przez drezdeńskiego psychologa Hansa-Ulricha Wittchena ujawniło, że u niemal 23 procent kobiet występują klinicznie istotne objawy zaburzeń lękowych, podczas gdy wśród mężczyzn odsetek ten wynosi jedynie 10 proc. Występowanie depresji zanotowano u dwukrotnie większej liczby kobiet w porównaniu z mężczyznami. Z kolei problem alkoholowy zdiagnozowano u 18 proc. mężczyzn, natomiast wśród kobiet odsetek ten wyniósł zaledwie 4 proc.
Skąd biorą się te różnice? Pod uwagę brane są czynniki psychologiczne, biologiczne i społeczne, a najczęściej ich kombinacja i wzajemne relacje.
Hormony vs schizofrenia
Różnice międzypłciowe bardzo wyraźnie widać w przypadku zaburzeń psychotycznych. Weźmy na przykład schizofrenię: choć ryzyko zachorowania jest u kobiet podobne jak u mężczyzn, to jednak u pań pierwsze objawy choroby pojawiają się w wieku bardziej dojrzałym. U panów początek schizofrenii przypada na wiek między 20. a 24. rokiem życia, podczas gdy u kobiet pierwsze objawy występują zwykle pięć lat później.
Według naukowców ta różnica ma związek z kobiecymi hormonami płciowymi, estrogenami. To one regulują gospodarkę dopaminy – neuroprzekaźnika, który w centralnym układzie nerwowym pełni podobną funkcję jak leki przeciwpsychotyczne. Zbadał to zespół prowadzony przez psychiatrę z Hei- delbergu Nielsa Bergemanna. Obserwowano i analizowano przebieg cyklu menstruacyjnego oraz jego wpływ na...
