Coraz częściej trafiają do poradni psychologicznej młodzi ludzie z poważnymi i złożonymi zaburzeniami emocjonalnymi, w postaci depresji z towarzyszącymi objawami samookaleczania się lub zaburzeń jedzenia albo myślami i próbami samobójczymi. Terapią obejmowane są również coraz młodsze dzieci z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi, objawami encopresis czy objawami lękowo-nerwicowymi. Jako terapeuta rodzinny zadaję sobie pytanie: na ile to, jak funkcjonuje rodzina, wpływa na psychopatologię dziecka?
Inspiracją do moich rozważań stał się artykuł prof. Ireny Namysłowskiej pt. Transformacja rodziny – przejawy i implikacje dla psychoterapii, zamieszczony w czasopiśmie naukowym „Psychoterapia”. Artykuł dotyczy zmian w zakresie problematyki klinicznej młodzieży leczonej na oddziale psychiatrycznym, w powiązaniu ze zmianami w funkcjonowaniu współczesnych rodzin. Z obserwacji autorki wynika, że w ostatnich latach istotnie zmienił się typ pacjentów przyjmowanych
na młodzieżowe oddziały psychiatryczne. Dawniej byli to głównie pacjenci z zaburzeniami internalizacyjnymi (tzn. z objawami skierowanymi do wewnątrz), w postaci zaburzeń lękowych, depresyjnych i sporadycznie cierpiący na zaburzenia odżywiania się oraz pacjenci psychotyczni. W ostatnich latach coraz częściej trafiają na oddział pacjenci z zaburzeniami typu eksternalizacyjnego (tzn. z objawami skierowanymi na otoczenie) – z poważnymi zaburzeniami zachowania i emocji, deklarujący niechęć do życia, brak celu i myśli samobójcze, o wysokim poziomie samoagresji i agresji kierowanej na zewnątrz. Autorka łączy te dwa profile pacjentów z modelami rodziny, które mogą sprzyjać powstawaniu określonych zaburzeń w zachowaniu młodych ludzi. Rozważa również zmiany kulturowo-socjologiczne, którym podlegają rodziny, oraz konsekwencje tych zmian dla rozwoju i dojrzewania młodego człowieka.
PROBLEMY PSYCHICZNE I EMOCJONALNE DZIECI ORAZ MŁODZIEŻY – OKIEM PRAKTYKA
Poniższe obserwacje są w pewnym sensie zbieżne z moimi, aczkolwiek wynikają z doświadczeń zawodowych w innym kontekście pracy z młodzieżą i rodzinami. Jako pracownik poradni psychologicznej obserwuję zarówno zmiany w charakterze problemów psychicznych zgłaszanej młodzieży, ale również w funkcjonowaniu ich rodzin. Coraz częściej zgłaszani są młodzi ludzie z poważnymi i złożonymi zaburzeniami emocjonalnymi, w postaci depresji z towarzyszącymi objawami samookaleczania się lub zaburzeń jedzenia albo z myślami i próbami samobójczymi. Terapią obejmowane są również coraz młodsze dzieci – wyjątkiem nie są 7–8-latki, z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi, objawami encopresis czy objawami lękowo-nerwicowymi.
Jako terapeuta rodzinny nieustannie zadaję sobie pytania:
- Na ile to, jak funkcjonuje rodzina, wpływa na psychopatologię dziecka?
- Jakie czynniki leżące poza rodziną mogą ją wzmacniać?
- Co jest możliwe, a co nie jest możliwe do zmiany?
KONDYCJA WSPÓŁCZESNEJ RODZINY – PRZYCZYNY DYSFUNKCJI
Wizerunek współczesnej rodziny bardzo się zmienił na przestrzeni ostatnich lat. Zmiany społeczne i kulturowe zachodzące we współczesnym świecie podnoszą standard naszego życia i stwarzają wiele możliwości realizowania siebie. Ale to co dobre dla jednostki, nie zawsze jest dobre dla rodziny. Życie w rodzinie wymaga czasem rezygnacji z własnych potrzeb i ideałów. Rosnąca lawinowo liczba rozwodów pokazuje, że staje się to coraz trudniejsze. Skutkiem powszechności rozwodów jest rosnąca liczba rodzin, w których dzieci wychowywane są tylko przez jednego rodzica. Statystyki pokazują, że taka sytuacja dotyczy już blisko jednej trzeciej wszystkich rodzin z dziećmi. Zmiany zachodzące w rodzinach obejmują nie tylko kwestie formalne, ale dotyczą przede wszystkim proces...
