Depresja nastolatków stanowi temat coraz szerzej podejmowany w literaturze przedmiotu. Zwraca się uwagę na niuanse odmienności w stosunku do depresji osób dorosłych, mające istotne znaczenie zarówno w diagnostyce, jak i pracy z adolescentami. Wiedza ta jest niezwykle istotna, aby nie przeoczyć epizodu depresji u młodego pacjenta lub nie postawić złej diagnozy (np. drażliwość może prowadzić w kierunku diagnozy zachowania lub być bagatelizowana i oceniana jako specyfika okresu dorastania). Niemniej jednak kryteria diagnostyczne stosowane w przypadku adolescentów są takie same jak w przypadku osób dorosłych. W wieku 18 lat aż 20% osób przeszło co najmniej jeden epizod depresyjny (Kołodziejek, 2008).
Dane epistemologiczne dotyczące depresji adolescentów określane są w różnych badaniach na poziomie 3–8%.
Według ICD-10 kryteria diagnostyczne depresji są następujące:
A. Spełnione ogólne kryteria epizodu depresyjnego.
B. Występują co najmniej 2 z następujących objawów
1. nastrój obniżony w stopniu wyraźnie nieprawidłowym dla danej osoby, utrzymujący się przez większość dnia i prawie każdego dnia, w zasadzie niepodlegający wpływowi wydarzeń zewnętrznych i utrzymujący się przez co najmniej 2 tygodnie,
2. utrata zainteresowań lub zadowolenia w zakresie aktywności, które zwykle sprawiają przyjemność,
3. zmniejszona energia lub zwiększona męczliwość.
C. Dodatkowo objaw lub objawy z następującej listy:
1. spadek zaufania lub szacunku do siebie,
2. nieracjonalne poczucie wyrzutów sumienia lub nadmiernej, a nieuzasadnionej winy,
3. nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie albo jakiekolwiek zachowania samobójcze,
4. skargi na zmniejszoną zdolność myślenia lub skupienia się albo jej przejawy, takie jak niezdecydowanie lub wahanie się,
5. zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej w postaci pobudzenia lub zahamowania (zauważalne obiektywnie lub subiektywnie),
6. zaburzenia snu wszelkiego typu,
7. zmiany łaknienia (wzrost lub spadek) z odpowiednią zmianą wagi.
Ze względu na natężenie epizodu mówimy o łagodnym epizodzie depresji (2 objawy z B i objawy z C dające w sumie 4 objawy), umiarkowanym (2 objawy z B i objawy z C dające w sumie 6 objawów), głębokim (2 objawy z B i objawy z C dające w sumie 8 objawów). W obrazie depresji adolescentów widoczne są także mniej specyficzne objawy, które nie pojawiają się w obrazie depresji osób dorosłych. Jednym z najczęściej wymienianych aspektów depresji nastolatków jest drażliwość połączona z wybuchami złości lub nawet agresji. W wywiadzie szkolnym często otrzymujemy informacje o problemach dziecka z koncentracją (co bardzo często znajduje wyraz w pogorszeniu ocen), a także trudnościach decyzyjnych. Te ostatnie obserwowane są także przez osoby z najbliższego otoczenia dziecka w warunkach domowych. Często współwystępują także zain...
