Utrata ciąży, choć dotyka wiele kobiet, nadal często pozostaje w sferze tabu. W jaki sposób nagła utrata ciąży wpływa na zdrowie psychiczne kobiety, jej relację z partnerem oraz postrzeganie swojej kobiecości? Jak może przejawiać się traumatyczne doświadczenie straty i ból emocjonalny jako jego konsekwencja u różnych kobiet?
Szacowane badania wskazują, że ryzyko poronienia dotyczy 10–25% ciąż udokumentowanych. Prawie połowa zapłodnionych komórek ulega usunięciu z organizmu bez świadomości kobiety o istnieniu ciąży, natomiast około jedna na sześć ciąż, które zostały potwierdzone przez test ciążowy lub przez lekarza, ulega poronieniu w pierwszych 12 tygodniach ciąży (w pierwszym trymestrze), natomiast jedna na pięćdziesiąt – w przeciągu następnych 9 tygodni.
Według statystyk bardzo duża liczba kobiet, które starają się o dziecko, doświadczy w ciągu swojego życia straty ciąży. Mimo częstości występowania utrata ciąży przez kobietę to bardzo trudne i bolesne przeżycie dla większości rodzin. W zależności do indywidualnych doświadczeń i uwarunkowań każda kobieta może w inny sposób zareagować na takie wydarzenie. Z jednej strony możemy mówić o bardzo szerokim spektrum doświadczanych emocji, takich jak smutek, rozpacz, złość, lęk, strach, poczucie winy, żal. Z drugiej strony może pojawić się złość, a także silna zazdrość w stosunku do osób, którym udało się urodzić zdrowe dziecko. Spotykane jest także poczucie izolacji, gdy kobieta ma świadomość przeżywania swojego bólu sama ze sobą. Bywa, że otoczenie nie wie o tym, co się wydarzyło, lub kobieta nie chce opuszczać domu. Każda z tych emocji jest i powinna być akceptowana przez osoby wspierające kobiety po takim wydarzeniu – podkreśla Tricia Murray, terapeutka i doula wykształcona w kierunku wsparcia emocjonalnego w ciąży oraz po porodzie, pracująca z kobietami i ich partnerami od czasu ciąży po okres niemowlęcy dziecka. Tricia Murray wspiera także rodziców walczących z bezpłodnością, zapewniając im psychologiczne i terapeutyczne oparcie. Jest ona również jedną z założycielek Juno – grupy wsparcia dla młodych mam oraz kobiet w okresie ciąży w Edynburgu, a także szkół rodzenia oraz ośrodków wsparcia rodzicielskiego „Birth and Baby Academy” oraz „Edinburgh Birth and Baby”, w których aktywnie działa, m.in. prowadząc warsztaty dla przyszłych rodziców.
Wyniki badań pokazują, że niektóre kobiety po stracie ciąży będą wolały milczeć i „przepracować” ten proces same ze sobą, natomiast inne będą odczuwały silną potrzebę rozmowy na ten temat z bliskimi i z osobami, które przeżyły podobną sytuację. Jak wskazują badania, istotne jest także, czy utrata ciąży była wydarzeniem pierwszorazowym czy kolejnym. Jeśli kobieta ponownie poroniła, to w jej poczuciu ograniczają się szanse na zostanie matką i jej myśli intensywniej krążą wokół przyczyn zdarzenia. Większość kobiet odczuwa silne poczucie straty. Dotyczy ono nie tylko samej utraty dziecka, ale także wizji siebie jako przyszłej matki. Jeśli ciąża była nieplanowana, a kobieta była nastawiona negatywnie do pełnienia roli mamy, mogą pojawić się dodatkowe myśli związane z „wywołaniem” poronienia. Kobieta może obwiniać siebie, że gdyby jej nastawienie wobec ciąży było inne, to dziecko by się urodziło.
PRZYCZYNY UTRATY CIĄŻY
Wiele kobiet upatruje przyczyn poronienia w podejmowaniu przez siebie aktywności w czasie ciąży, takich jak uprawianie sportu, stosunki płciowe czy też praca, choć jak wskazują liczne badania, takie aktywności nie są powodem poronień. Najczęstszym powodem utraty ciąży (60% przypadków) jest wada chromosomalna, która powstaje podczas powstawania gamet, czyli jajeczka i plemników. Nie jest ona wynikiem wady u rodziców, jest niezależna od nich. Nie ma zatem związku z aktywnością rodziców. Jednakże im wiek matki jest wyższy, tym te wady pojawiają się częściej, z tego też powodu ryzyko poronienia jest większe.
Co piąta utrata ciąży wynika z innych wad genetycznych niż chromosomalne, które nie są możliwe do wykrycia podczas klasycznego badania chromosomów.
Jaka jest zatem przyczyna pozostałych 20% utraconych ciąż? Wśród powodów można wymienić m.in. zaburzenia hormonalne matki, nieleczone choroby tarczycy, urazy brzucha, poważne infekcje organizmu, a także wpływ środowiska. Ostatnia przyczyna dotyczy aktywności, które kobieta w większości przypadków sama może kontrolować – zażywanie substancji psychoaktywnych, palenie papierosów, wystawienie na działanie toksycznych substancji, a także promieniowania jonizującego.
Jest znacząca grupa kobiet, które doświadczyły poczucia straty ciąży w inny sposób. Kobiety te podjęły świadomą decyzję o przerwaniu ciąży z przyczyn takich, jak na przykład zagrożenie swojego zdrowia i życia, a także z uwagi na wykryte wady rozwojowe zarodka. Ich emocje, poczucie straconej nadziei na bycie matką i na urodzenie zdrowego dziecka są równie trudne i bolesne jak u kobiet, które przeżyły poronienie samoistne lub zatrzymane. Cierpienia związane z żałobą po utracie ciąży nie różnią się od siebie w zależności od sposobu jej zakończenia. Jest to indywidualna kwestia danej kobiety i w taki też sposób jej emocje powinny być traktowane przez inne osoby.
OPIS PRZYPADKU
Iza, l. 32
W związku małżeńskim od siedmiu lat. W 2014 r. rozpoczęła z mężem próby starania się o dziecko. Pierwsza ciąża trwała siedem tygodni, nastąpiło poronienie. Iza, gdy rozpoczęło się krwawienie, pojechała do szpitala, ...
