„Psychoterapia skoncentrowana na procesie doświadczania jest rodzajem terapii skoncentrowanej na emocjach. Jej główny cel to pomoc klientowi w rozwinięciu inteligencji emocjonalnej, tak aby potrafił radzić sobie z problemami oraz żył w większej harmonii z samym sobą i innymi ludźmi. Ideą leżącą u podstaw terapii skoncentrowanej na procesie doświadczania jest przekonanie, iż emocje z natury służą lepszej adaptacji, ale mogą także stać się źródłem problemów na skutek traum przeżytych w przeszłości, tendencji do ignorowania ich lub umniejszania ich znaczenia”.
O EFT (EMOTION FOCUSED THERAPY, CZYLI TERAPIA SKONCENTROWANA NA EMOCJACH)
Terapia skoncentrowana na emocjach jest to podejście oparte na empirycznych i naukowych podstawach, które jest nadal rozwijane i poszerzane. Badania koncentrują się na tym, czy klienci zmieniają się w czasie terapii (191 badań; 203 prób badawczych, 14 235 klientów).
Szczególnie podkreśla ono rolę emocji w procesach terapeutycznych, zarówno indywidualnych, jak i w terapii par. Klient w procesie własnej terapii nie tylko poszerza świadomość i zaczyna rozumieć własne emocje, ale też zbliżając się do nich, zmienia się, dokonując transformacji emocji z nieadaptacyjnych na adaptacyjne, buduje w sobie umiejętność ich samoregulacji, a co najważniejsze – dzieje się to dzięki pogłębionej empatii w procesie jego psychoterapii. Dzięki temu zmienia się jego funkcjonowanie w relacji z samym sobą, ale też w relacji z innymi.
Podejście to jest szczególnie cenne dla klientów, którzy wybierają podejście humanistyczne – doświadczeniowe, ale oczekują od terapeuty lub od terapii pewnego rodzaju struktury, choć nadal pozostają w kontakcie skoncentrowanym na osobie, na emocjach, w pełni opartym na empatii i doświadczaniu, choćby dzięki takim narzędziom jak focusing, opisanemu przez Gene Gendlina. W EFT mówimy o fokusowaniu, czyli zadaniu doświadczeniowemu w trakcie pracy terapeutycznej. Kiedy klient wnosi niejasne dla niego uczucie lub sprawę, zapraszamy go, aby nakierował swoją uwagę do wewnątrz siebie, na ciało i na to, co jest w nim. W trakcie takiego doświadczania, którego istotą jest uważność na poczucie w ciele, obecność i akceptacja przekazu płynącego z ciała, bez rozmyślania i reflektowania na dany temat, pozwalamy na wyłonienie się czegoś, co do tego momentu było niejasne. Zachęcamy klienta, aby wsłuchał się w swoje ciało, w to odczucie płynące z ciała i posłuchał, co ono chce mu powiedzieć. Często terapeuci humanistyczni, nie chcąc opuszczać fundamentów postawy Rogersowskiej czy psychoterapii skoncentrowanej na doświadczaniu, wybierają EFT jako podejście łączące w sobie doświadczeniowe spotkanie z emocjami i metody pracy z tematami, które się wyłaniają w wyniku procesu doświadczania siebie na sesji, a metody te w języku EFT nazywamy procesami i zadaniami. Zadania to konkretne modele pracy składające się z jasno opisanych etapów postępowania, opisane w EFT, do których terapeuta sięga w momencie wyłonienia się na sesji konkretnego problemu po stronie klienta. Wyłonieniem określamy wyraźny znak czy trudność, którą wnosi klient na sesji, a w modelu będzie on nazywany markerem. Wyobraźmy sobie, że klient wnosi trudność, jaką jest doświadczanie dwóch tendencji w sobie: „Chciałbym realizować zadania, których się podejmuję, ale odkładam wszystko i nie mogę się zebrać do tego i rozpocząć” – tę treść uznalibyśmy za marker do pracy z rozdarciem konfliktowym (zadanie). Kolejnym krokiem byłoby potwierdzenie z klientem, czy chciałby się temu bliżej przyjrzeć, i następnie za zgodą rozpoczęcie zadania nad rozdarciem konfliktowym prowadzącym do rozwiązania problemu. Bardziej służą domykaniu lub otworzeniu ważnej sprawy klienta, ale wszystko oparte jest na obecności i doświadczaniu.
Nie odchodząc od wiodącego podejścia doświadczeniowego, od maja 2019 r. Ośrodek Pomocy i Edukacji Psychologicznej Intra jest Instytutem EFT afiliowanym przez ISEFT (International Society for Emotion Focused Therapy). Założony w 2011 r. ISEFT jest stowarzyszeniem zrzeszającym ośrodki szkolące w EFT z całego świata. Podejście EFT (Emotion Focused Therapy) łączy w sobie terapię skoncentrowaną na osobie, eksperymenty, zadania Gestalt i perspektywę egzystencjalną. Terapia w podejściu EFT opiera się na bezpiecznej relacji, w której terapeuta podąża za doświadczeniem klienta, za jego wewnętrznym procesem, pozostając aktywnym poprzez rozumienie jego odczuć, pomagając w lepszym identyfikowaniu emocji, doświadczaniu ich, odkrywaniu i nadawaniu im sensu, a co za tym idzie – przekształcaniu ich i zdobywaniu umiejętności ich regulacji. Terapeuta pozostaje zestrojony empatycznie z wewnętrznym światem przeżyć klienta, pomaga mu różnicować jego emocje i pozostając towarzyszem klienta, wspiera go w byciu przy własnym doświadczaniu.
Terapeuta EFT w trakcie terapii towarzyszy, ale też kieruje, przy czym kierowanie nie ma postaci dyrektywnej, ale jest empatyczną propozycją zajęcia się konkretnym tematem, który wyłania się w procesie doświadczania klienta. Można powiedzieć, że terapeuta dzieli się tym, co widzi, proponuje klientowi zadanie przy pełnym uznaniu zgody i akceptacji klienta. W praktyce wymaga to zawarcia mikrokontraktu na realizację zadania terapeutycznego. W EFT mówimy o markerach, którymi są widoczne znaki, np. słowa, treść, opis, reakcja emocjonalna werbalna, niewerbalna, które wskazują, że klient w tym miejscu ma problem, kłopot, trudność i jest gotowy na to, aby zająć się tym na sesji. To oznacza, że terapeuta, podążając za procesem klienta, świadomie facylituje jego przejście przez nowe doświadczenie.
W EFT ważne jest rozumienie klienta przez terapeutę, które w EFT nazywamy konceptualizacją. Nie jest to ani interpretacja, ani diagnoza, a jedynie wspólna z klientem próba nazywania tego, co terapeuta wie od klienta, o jego historii i opiera się na powiązaniu tego, co dzisiaj jest trudnością lub jest skojarzone problematycznie z jego wcześniejszymi doświadczeniami.
Konceptualizacja, którą terapeuta dzieli się ze swoim klientem, pomaga również jemu poznać lepiej i zrozumieć, co się z nim dzieje. Ważne jest, aby pamiętać, że klient może nie zgodzić się z czymś i terapeuta to uznaje, zgodnie z nadrzędną zasadą, że klient jest ekspertem od swojego życia, a terapeuta jest ekspertem od procesu terapeutycznego. Proces terapeutyczny w EFT j...
