Jak powszechnie wiadomo, prawidłowy sposób żywienia oddziałuje na nasze ciało. Pomaga zachować młody wygląd, zapobiega wystąpieniu wielu chorób oraz wspomaga leczenie już tych występujących, ale czy ma również wpływ na zdrowie psychiczne? Coraz więcej pacjentów trafiających do gabinetu dietetycznego jako jedną z chorób wymienia depresję lub też skarży się na obniżony nastój czy złe samopoczucie.
Współczesna dieta jest uboga w witaminy, minerały i wielonienasycone kwasy tłuszczowe z grupy Omega 3. W nadmiarze natomiast spożywane są węglowodany proste, kwasy tłuszczowe typu trans i Omega 6. Taki sposób żywienia sprzyja zachorowaniu na depresję [2]. Pacjenci odwiedzający gabinet dietetyczny najczęściej borykają się z problemem nadwagi i otyłości. W tej grupie pacjentów odnotowuje się największy odsetek osób jednocześnie leczących się na depresję. Wiele badań wskazuje, że otyłość (BMI ≥ 30) zwiększa ryzyko występowania depresji o 50–150% [3]. W związku z takimi obserwacjami kolejnym krokiem jest szczegółowe przeanalizowanie składników diety pacjenta i wskazanie niedoborów pokarmowych, które mogą mieć wpływ na zdrowie psychiczne. Jak wiemy, depresja dotyka około 10% społeczeństwa, jest ona klasyfikowana przez WHO na czwartym miejscu wśród problemów zdrowotnych na świecie [1]. Według najnowszych doniesień naukowych poza leczeniem w gabinecie psychiatrycznym i psychologicznym warto przyglądać się nawykom żywieniowym pacjenta w sposób kompleksowy.
WITAMINA B6 (PIRYDOKSYNA)
Bierze udział w ponad 100 reakcjach enzymatycznych. Jest niezbędna w metabolizmie węglowodanów i tłuszczów. Niezastąpiona jest do syntezy neurotransmiterów, m.in. serotoniny z tryptofanu, dopaminy i noradrenaliny.
Serotonina jest hormonem tkankowym, wpływa na regulację snu, apetytu, temperatury ciała oraz ciśnienia krwi. Niski jej poziom może powodować agresywność, zmęczenie, zwiększoną wrażliwość na ból i zaburzenia depresyjne.
Witamina B6 występuje w takich produktach spożywczych jak: mięso wołowe i wieprzowe, ryby, orzechy włoskie, ziemniaki, ryż, drożdże piekarskie, marchew, kapusta oraz kalafior.
Najczęstszymi objawami niedoboru pirydoksyny są: problemy dermatologiczne (zapalenie skóry, wysypka, swędzenie, jak również zapalenie błony śluzowej jamy ustnej) oraz choroby układu nerwowego (depresja, uczucie dezorientacji).
Niedobór witaminy B6 nie jest dość częsty, może on się pojawić u osób prowadzących mało urozmaicony sposób odżywiania. Większe prawdopodobieństwo występowania niedoboru tej witaminy występuje u pacjentów z następującymi schorzeniami: choroby nerek, choroby autoimmunologiczne (szczególnie celiakia, choroba Leśniewskiego-Crohna, reumatoidalne zapalenie stawów), uzależnienie od alkoholu. Pacjenci z wymienionymi schorzeniami zawsze wymagają dokładnej analizy stanu odżywienia i rozważenia ewentualnej suplementacji witaminą B6 [4].
WITAMINA B9 (KWAS FOLIOWY)
Kwas foliowy bierze udział w syntezie zasad purynowych, kwasów nukleinowych i wielu aminokwasów. Jest on niezbędny do funkcjonowania układu krwiotwórczego, nerwowego oraz do rozwoju komórek ustrojowych. Źródłem witaminy B9
są głównie zielone warzywa liściaste, w mniejszych ilościach występuje w pomidorach, soczewicy, burakach, orzechach, słoneczniku, pełnych ziarnach zbóż, drożdżach, kiełkach zbóż, owocach cytrusowych, żółtkach jaj i wątrobie. Kwas foliowy jest syntetyzowany w niewielkiej ilości przez bakterie jelitowe.
Witamina ta jest bardzo wrażliwa na działanie promieni słonecznych, wysokiej temperatury i pH poniżej 7. Duże straty kwasu foliowego (50–90%) powstają w czasie przechowywania, przetwarzania i gotowania żywności [5]. W Polsce całodzienna racja pokarmowa zawiera od 162 do 680 μg folianów. Najwięcej kwasu foliowego w diecie Polaków
(40% dziennego spożycia) pochodzi z pełnoziarnistych produktów zbożowych.
Z pożywienia w przewodzie pokarmowym wchłania się 50–90% folianów, natomiast 100% przyswajalności ma syntetyczny kwas foliowy stosowany do suplementacji i wzbogacania żywności [6]. Niedobór kwasu foliowego może wynikać ze zbyt małego dostarczenia tego składnika w&nbs...
