Myślenie magiczne to przekonanie i wiara w to, że myśli, życzenia i pragnienia mogą wpływać na zewnętrzny świat. Koncept ten zakłada wizualizację lub wiarę w istnienie kogoś lub czegoś, co nie istnieje. Jest to zjawisko powszechnie występujące u małych dzieci.
Kilkulatki mogą wierzyć, że jeśli będą bardzo mocno pragnąć kucyka, pojawi się on w ich domu. Magiczne myślenie jest także używane jako nazwa wiary w mistyczne, magiczne umiejętności, jak nadprzyrodzone moce, czy postaci – wróżki, czarownice, wymyśleni przyjaciele. Dorośli mają świadomość, że te zjawiska nie są prawdziwe, natomiast u dzieci często granica między realnym światem a tym wyobrażonym jest bardziej płynna. Myślenie magiczne u dzieci występuje jako naturalny etap rozwoju – to ważne, aby informować o tym zaniepokojonych rodziców dzieci, u których takie myślenie się pojawia.
MYŚLENIE MAGICZNE A ROZWÓJ DZIECKA
Dzieci w wieku przedszkolnym często angażują się w „udawane” zabawy. To pozwala im na testowanie nowych tożsamości, rozwój teorii na temat tego, jak myślą inni, a także wzmacnia ich społeczne umiejętności. Dzieci często opierają swoje magiczne myślenie na tym, co może lub nie może się wydarzyć.
Zwykle fantastyczne wyobrażenia bledną w momencie, gdy dziecko kształtuje logiczne myślenie oraz zaczyna rozumieć reakcje przyczynowo-skutkowe. Starsze dzieci mogą okresowo wracać do magicznego myślenia, jednak osadzenie w rzeczywistości i realne postrzeganie świata dominuje. W przypadku dorosłych myślenie magiczne może być natomiast oznaką zaburzeń psychicznych. Samo w sobie nie jest jednostką chorobową, jednak może być łączone z różnego rodzaju zaburzeniami. Osoby cierpiące na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) z powodu obsesyjnych myśli angażują się w zachowania kompulsywne, by powstrzymać ich pojawianie się. Chociaż na poziomie intelektualnym wiedzą, że np. wielokrotne włączanie telewizora nie zapewni im bezpieczeństwa, nadal odczuwają ogromną potrzebę zrobienia tego. Osoby, u których zdiagnozowano schizofrenię i urojenia, również mogą doświadczać swoistego rodzaju magicznego myślenia.
W niektórych kulturach magiczne myślenie jest specjalnie podtrzymywane wobec określonych rzeczy. Dla przykładu, część plemion wierzy, że noszenie talizmanu może przyczynić się do wywołania deszczu. Ten rodzaj magicznego myślenia nie jest oznaką choroby psychicznej, ale częścią kulturowej normy danego społeczeństwa.
Alicja, mama 7-letniego Artura, zgłosiła się z synkiem do poradni zaniepokojona stałą „obecnością” wymyślonego przyjaciela Artura. Wyimaginowany kolega nazywa się Zbysio. Jest chłopcem w tym samym wieku co Artur, tylko wielkości małej myszki. Zamieszkał z nimi krótko po tym, jak Artur skończył cztery lata. Od tego momentu jest obecny przy większości zajęć rodzinnych. Mama Artura zauważyła, że Zbysio zwykle dostaje wszystko to, o czym Artur marzy. Ma swój mały domek, a w nim lodówkę, w której nigdy nie kończy się jedzenie. „Czasami Artur powtarza kilkukrotnie, że Zbysio ma taką wspaniałą lodówkę. Artur mógłby jeść bez końca, gdybym tylko mu na to pozwoliła. Najwidoczniej chce, by Zbysio miał wszystko to, czego sam nie może mieć” – powiedziała mama Artura w trakcie konsultacji. Zbysio spędza noce w swoim domu, jednak większość dnia przebywa razem z Arturem. Gdy mama przeczytała Arturowi książkę Dzieci z Bullerbyn, chłopiec przez jakiś czas utrzymywał, że Zbysio także mieszkał kiedyś w Bullerbyn, zanim przeniósł się do Warszawy, by zbudować swój magiczny domek w ich domu.
NA CZYM POLEGA MAGICZNE MYŚLENIE?
Myślenie magiczne najczęściej pojawia się w okresie 2–11 lat. To zjawisko czasem bardzo przydatne dla psychiki dziecka w celu redukcji jego konkretnych lęków i rozwiązywania niektórych sytuacji. Podczas tego okresu część dzieci fantazjuje i wyobraża sobie różne rzeczy tak intensywnie, że naprawdę wierzą w ich istnienie. Przykładowo, mogą wierzyć, że możliwe jest przesunięcie góry – mając to przekonanie, kreują w głowie o tym historię, gdy jadą autem.
Część rodziców martwi się, w jak ogromny sposób wyobraźnia dzieci potrafi się rozwinąć. W wielu przypadkach rodzi...
